“Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie zonder daarmee de mogelijkheden van toekomstige generaties om in hun behoeften te voorzien in gevaar te brengen. Het gaat dus om het verenigen van economische groei, sociaal-culturele wensen en een schoon milieu. Niet alleen nu, maar ook voor onze kinderen en kleinkinderen. Niet alleen in het welvarende Westen, maar ook in Derde Wereld landen” (VROM, 2002).
Wij willen studenten informeren over duurzame ontwikkeling. Zodat zij zich meer bewust worden van de ecologische en sociale gevolgen van hun leefstijl én zich inspannen om hun leefomgeving, de universiteit of hogeschool, te verduurzamen. Omdat we vinden dat studenten kritisch genoeg zijn om zelf een mening te vormen, ligt de nadruk ligt op informatievoorziening en niet op het ‘wijzende vingertje.’
Een duurzame universiteit is ons middel. Op een duurzame universiteit leren studenten over duurzame ontwikkeling en hoe ze dat toe kunnen passen in hun toekomstige werkveld. Ook is de milieubelasting zo laag mogelijk (denk hierbij bijvoorbeeld aan CO2 neutraal). De intentie is er al, vrijwel alle hogescholen hebben het Copernicus Handvest en het HBO Handvest voor Duurzaamheid ondertekend, nu de praktijk nog.
Omdat duurzame ontwikkeling een breed begrip is, heeft het LHUMP ervoor gekozen om zich vooral op het milieu te richten. Onze projecten en informatievoorziening leggen dus altijd de nadruk op de milieuaspecten van een bepaald onderwerp. Toch vinden we het ook belangrijk om dit in het bredere kader van duurzame ontwikkeling te plaatsen. Daarom proberen we steeds de andere duurzame-ontwikkelings aspecten, namelijk de sociale en economische, te belichten.
Het LHUMP gaat aan de slag met onderwerpen die binnen dit kader en/of de interesse van de groepen passen en te maken hebben met hoger onderwijs of met studenten. Hierbij pakken we zowel praktische onderwerpen (milieumokken, gerecycled papier) als inhoudelijke onderwerpen (gentech, fairtrade) op, maar bij voorkeur werken we met een combinatie van beiden. Concreet voorbeeld: bij het onderwerp duurzaam voedsel proberen we zowel inhoudelijke informatie te geven als te streven naar de praktische invoering in kantines van universiteiten. Voor meer onderwerpen, kun je hieronder kijken.
Wat doet het LHUMP?
Ondersteuning
In de eerste plaats wil het LHUMP lokale groepen en individuele studenten zoveel mogelijk ondersteunen bij hun activiteiten. Dit doen we bijvoorbeeld via onze projecten, met de kennis die bij het LHUMP aanwezig is, met de contactpersonenmiddag, met subsidies, tips, workshops en met hulp bij het opstarten van een nieuwe groep.
Informeren
Daarnaast verzamelt, archiveert en verspreidt het LHUMP informatie via onze website, het LHUMP-nieuws, een e-maillijst en een informatiebank. Deze informatie kan inhoudelijk zijn als achtergrond bij onze projecten en activiteiten, maar is vooral ook praktisch. Hoe kan je een onderwerp onder de aandacht brengen, hoe organiseer je een debat, wereldmaaltijd of proeverij?
Netwerkfunctie
Het LHUMP brengt studenten en groepen met elkaar in contact, door het organiseren van LHUMP-weekenden, borrels en LHUMP-dagen. Ook kunnen we je voor samenwerking, informatie en lobby in contact brengen met andere organisaties en netwerken.
Projecten
Het LHUMP voert een aantal eigen projecten uit: Hoger Onderwijs Energieproject, FoodWise en WijDeWereld. Ook waren we betrokken bij de organisatie van Ecotopia en Het Nieuwe Consumeren.
Lobby en promotie
Het LHUMP lobbyt zelf ook voor een duurzame universiteit of hogeschool. Deze lobby is gericht op hoger onderwijsinstellingen, landelijke organisaties en de landelijke overheid. Ook maken we zelf informatiemateriaal om de naamsbekendheid van het LHUMP te vergroten.
Ervaringsplek
Vrijwilligers en medewerkers (studenten of pas afgestudeerden) kunnen bij het LHUMP werk- en bestuurservaring opdoen. Verder biedt LHUMP stageplaatsen.
Veel voorkomende thema's
Duurzaam reizen
Bijna iedere student brengt wel een deel van zijn studie door in het buitenland. Als het niet voor zijn studie is, dan wel voor een ‘jaartje ertussenuit.’ Wij vinden dat studieonderdelen als een buitenlandstage, een afstudeerproject of een uitwisseling schreeuwen om een meer duurzame aanpak. Vandaar dat we jaarlijks op de WijDe Wereldmarkt, een alternatieve bedrijvendag, studenten kennis laten maken met de grote hoeveelheid leuke projecten.
Studeer proefdiervrij
Dierproeven in het onderwijs zijn onnodig. Ze dienen slechts ter ondersteuning van de lesstof en kunnen prima vervangen worden door alternatieven. Bijvoorbeeld door video’s, computersimulaties, preparaten en kunststofmodellen.
Deze alternatieven voor dierproeven illustreren de lesstof uitstekend. Daarnaast kan je keer op keer opnieuw beginnen zonder dat een levend dier hoeft te lijden. Elke student in Nederland heeft het recht om dierproeven in zijn opleiding te weigeren. De onderzoeksinstelling moet je een alternatief lesprogramma aan kunnen bieden. Veel studenten weten dat niet, daarom geeft Proefdiervrij veel voorlichtingen op universiteiten en ondersteunen wij studenten die dierproeven willen weigeren. Meer info: www.proefdiervrij.nl
Energiebesparing en Groene stroom
Hogescholen en universiteiten zijn eigenlijk grote bedrijven, mét een voorbeeld functie voor hun klanten: de studenten. Vandaar dat Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen ook steeds vaker gehoord wordt in combinatie met het hoger onderwijs. Het LHUMP heeft daarom het Hoger Onderwijs Energie Project. Nadat wij campagne hebben gevoerd voor meer groene stroom op hogescholen en universiteiten, proberen we nu studenten en medewerkers te bereiken. We willen kennis verspreiden over de klimaatproblematiek en studenten en medewerkers aanzetten zowel thuis als op school energie te besparen.
Op dit moment ondersteunt de projectcoördinator lokale groepen met acties en informatie. Daarnaast ontwikkelt hij actiemateriaal en workshops.
Catering
Tienduizenden studenten en medewerkers drinken iedere dag koffie en thee op de universiteit of eten een broodje in de kantine. Sommige hogescholen en universiteiten letten hierbij al op duurzaamheid. Ze kopen biologisch of eerlijk, besparen op voedselkilometers of bereiden maaltijden met seizoensgroenten.
De ervaring leert dat het niets of nauwelijks meer hoeft te kosten. Volgens ons kan dit dus makkelijk op meer plaatsen en met meer producten. Met het project FoodWise voeren we daarom campagne voor meer duurzaam eten op universiteiten en hogescholen.
Onderwijs over duurzame ontwikkeling
Niet alleen willen we dat universiteiten en hogescholen hun bedrijfsvoering verduurzamen, we streven ook naar meer aandacht voor duurzame ontwikkeling binnen het onderwijs. Studenten zijn immers de beslissingmakers van de toekomst. Daarom willen we dat iedere student tijdens zijn studie het begrip duurzame ontwikkeling leert kennen en weet wat het inhoudt. Daarnaast moet er binnen elke studierichting de mogelijkheid zijn om je als student verder in duurzame ontwikkeling, gecombineerd met je eigen specialisatie, te verdiepen. Meer informatie over duurzaamheid binnen het onderwijscurriculum vind je ook op www.dho.nl
Papier
Vroeger was de keus voor een papiersoort eenvoudig. Er was kringlooppapier, dat duidelijk herkenbaar was aan de grijze kleur en er was ‘milieuonvriendelijk’ wit papier. Inmiddels is er een heel scala aan papiersoorten, tussen grijs en wit is een schemergebied van ‘milieuvriendelijke’ papiersoorten gekomen. Op veel hogescholen en universiteiten zijn studenten bezig geweest met dit onderwerp.
Toch is er nooit een duidelijk beeld over de bestaande situatie en alternatieven ontstaan. Een belangrijke bijdrage werd hiervoor geleverd door de Wetenschapswinkel Biologie, van de Universiteit Utrecht. Hun verslag “Meer plezier van papier” behandelt de verschillende soorten papier en legt uit welke soort de beste keus is voor deze instellingen. Het rapport is op te vragen bij de Wetenschapswinkel, je kunt het ook vinden in onze informatiebank.
Afval
Op sommige universiteiten staan in alle kantines en op de gang gescheiden afval punten: papier, gft, plastic bekertjes, batterijen en cartridges, glas, etc. Op andere universiteiten is dat niet zo. Het is niet moeilijk om deze punten te maken en mensen gebruiken ze dan ook wel. Alleen moet het met de facilitaire dienst geregeld worden, dat het ook gescheiden opgehaald wordt!
Een leuke recycling tip: al het afvalpapier bij kopieerapparaten en printers dat maar eenzijdig bedrukt is, kan als kladpapier gebruikt worden. Verzamel een stapel, leuk voorkantje ervoor, nietjes erdoorheen en klaar is kees.
Milieumokken
Dit blijft een lastig punt. Volgens sommige mensen is het beter om plastic bekertjes te gebruiken, zolang die goed worden ingezameld, omdat het afwassen van mokken ook energie kost en vervuiling veroorzaakt. Echter, zolang de bekertjes niet apart (en zonder afval erin) worden ingezameld, is het beter om mokken te gebruiken. Drankenautomaten kunnen ingesteld worden, zodat het goedkoper is om zelf een mok erin te zetten, dan een plastic bekertje te trekken.
Leuk idee: Premium & Promotion Partners uit Heemstede maakt mokken van gebruikte plastic bekertjes: je kan ze bestellen met het logo van jouw groep erop en die verkopen als milieumok! (info@pppartners.nl)
Schoonmaakmiddelen
Een van de onderdelen van duurzaam inkoopbeleid van universiteiten en hogescholen, zijn de schoonmaakmiddelen. Veel onderwijsinstellingen hebben in hun milieuzorgsysteem of milieu-intentieverklaringen aangegeven hier bewust mee om te gaan. Voor alle soorten schoonmaakmiddelen bestaan tenslotte milieuvriendelijke varianten.
Duurzaam (ver)bouwen
Bij (nieuw)bouw plannen wordt tegenwoordig vaak gekeken naar de duurzaamheid van het gebouw. Dit houdt in: materiaalgebruik (herkomst en hergebruikmogelijkheden), hoe lang is het gebouw bruikbaar en is het energie zuinig. Het LHUMP heeft een verslag over procedures en mogelijkheden tot inspraak bij (ver)bouwplannen laten schrijven, wat je bij ons op kunt vragen.
Mobiliteit
Zijn alle gebouwen van de hogeschool of universiteit goed en veilig bereikbaar met fiets en openbaar vervoer? Denk aan afstand, betaalbaarheid, veilige fietspaden, is het ook ’s avonds veilig, et cetera. Het zou toch jammer zijn wanneer iedereen het liefst met de auto komt!